Gitaar akkoorden

Soorten akkoorden

Akkoorden kun je op verschillende manier spelen en hieronder staat uitgelegd wat hiermee wordt bedoeld.

Open

Open akkoorden zijn akkoorden waar je één of meerdere snaren 'open' speelt. Dat betekend dat, in de snaren die aangeslagen worden, er niet allemaal een fret ingedrukt hebben. Er zijn erg veel soorten open akkoorden en de meest voorkomende akkoorden worden gespeeld binnen de eerste 3 fretten zoals de G hieronder. 

Hulp nodig bij het lezen van de akkoord diagrammen? Hier staat uitgelegd hoe je deze moet gebruiken!

Om een groter bereik te krijgen met dit soort akkoorden, word vaak een capo gebruikt zoals onder afgebeeld. Dit is qua vingerzetten exact hetzelfde als de G hierboven, maar door de capo wordt het akkoord verhoogd naar een A akkoord:

Dit soort akkoorden worden vaak door beginners gebruikt, omdat ze makkelijk te spelen en te onthouden zijn. Met een aantal akkoorden zou je al ontelbare liedjes mee kunnen spelen. Helemaal als je een capo erbij gebruikt!

Barré

Dit soort akkoord heet Barré omdat, vaak, de wijsvinger wordt gebruikt om op 1 dezelfde fret over alle snaren te drukken. Je kunt het ook zo zien, dat je wijsvinger dient als capo om van toonhoogte te veranderen door de verschuiven of om een positie aan te nemen waar de grondtoon op een andere snaar ligt.

Barré akkoorden vereisen meer tijd en oefening om onder de knie te krijgen. Dit komt omdat je je hand moet trainen op kracht en coördinatie (vingerzettingen) om verschillende soorten akkoorden achter elkaar te spelen en dit een heel nummer vol te houden.

Dit soort akkoorden maakt een veelzijdigere speelstijl mogelijk wat, in sommige muziekstijlen, toch echt een vereiste is. Als je bijvoorbeeld kijkt naar metal, reggae, jazz en klassiek, zijn barré akkoorden (ook in de vorm van powerchords) niet weg te denken. Dit zorgt er ook voor dat je akkoorden kan spelen met 'extensies'. Dit zijn extra toegevoegde noten die het akkoord aanvullen en een bepaalde sound meegeven.

Powerchords

Een powerchord is een akkoord waar noten worden weggelaten ten behoeve van comfort en om bepaalde ritmes mogelijk te maken. Een akkoord als deze is zo gemakkelijk te spelen dat je heel snel van positie kan veranderen zonder zorgen te maken over tertsen en of het akkoord nu majeur of mineur is. De terts wordt namelijk weggelaten en alleen de tonica, de kwint en het octaaf van de tonica worden gespeeld. Dus eigenlijk heeft dit akkoord maar 2 noten, waarvan er 1 dubbel wordt gespeeld:

Of als je af en toe zo laks bent als mij, kun je een powerchord ook op deze manier spelen:

Type akkoorden

Akkoorden zijn uit verschillende intervallen gemaakt en ieder heeft zijn eigen sound, smaak, gevoel. Hier spelen wij een C akkoord op 4 verschillende manieren met de grondtoon op de A snaar. In dit voorbeeld gebruiken we 3-klank akkoorden: deze zijn opgebouwd uit 3 verschillende noten. Zo heb je ook 4-klank akkoorden die opgebouwd zijn uit 4 verschillende noten. Meer weten over intervallen? Lees hier onze series over muziektheorie!

Majeur

Tonica (1) + Grote Terts (3) + Kwint (5)

C - E - G

Hier een C-Majeur akkoord waar de grondtoon zich op de A-snaar bevindt. Dit akkoord kun je ook spelen door je wijsvinger te gebruiken op de plek waar nu de topkam zich bevindt:

Mineur

Tonica (1) + Kleine Terts (3b) + Kwint (5)

C - Eb - G

In deze positie zit de grondtoon ook op de A-snaar.

Verminderd

Tonica (1) + Kleine Terts (3b) + Verminderde Kwint (5b)

C - Eb - Gb 

Dit geldt ook voor dit verminderde akkoord. Hier is zowel de terts als de kwint klein of verminderd.

Overmatig

Tonica (1) + Grote Terts (3) + Overmatige Kwint (5#)

C - E - G#

Bij overmatige akkoorden heb je een grote terts en een overmatige kwint. Dit akkoord wordt veel gebruikt om progressies naar elkaar te overbruggen.

Akkoorden per genre

Als je weet welk genre je wilt gaan spelen, maar nog niet precies weet welk soort en type akkoorden je moet leren. Geeft dit lijstje geeft aan wat voor soorten akkoorden handig zijn om in je vocabulair te hebben.

Pop

Met open akkoorden en een capo kun je hier al mee uit de voeten, afgezien van een aantal nummers van Michael Jackson en een aantal anderen, waar een serieuze compositie achter de muziek schuil gaat. Hier is het dan van belang om ook barré akkoorden te kunnen spelen. Maar over het algemeen met open akkoorden en 1 of 2 posities barré, kun je vrijwel alles meespelen.

DAW (electronic, house)

In DAW's maken we vaak gebruik van akkoorden zonder extensies (toegevoegde 7, 11, 13 etc.), maar ook hier zijn er uitzonderingen. Als je een nummer wilt maken of mee wilt spelen die een gesampled stuk gebruikt, vaak is dat jazz, soul of funk, dan is het fijn als je weet wat je speelt. Dus dat je enigzins bekend bent met akkoorden met extensies, substituten en inversies. Hier worden ook vaak powerchords gebruikt, ook op de piano, omdat dit zich goed leent voor beats met de zware tonen die powerchords hun karakter geeft. Hier is het nummer I'll Look Around (jazz standard) door Billie Holiday gesampled met een beat:

Rock

In Rock worden veel open en ook veel barré's gespeeld. Dit zie je vaak terug bij bands met 2 gitaristen, waar de ene een open akkoord (ritmespeler) speelt en de andere (solist) die dezelfde akkoorden speelt op een andere positie. Om akkoorden te accentueren gebruikt de ritmespeler ook een hammer-ons / pull-offs en de andere gitarist zou een barré kunnen pakken, maar dan dit plukkend kunnen spelen. Zo krijg je een groter dynamiek in de ritmesectie. Dit is goed te zien bij de nummers van Guns-n-Roses waar Slash vaak een lick of arpeggio speelt terwijl de ander een open akkoord pakt:

Metal en Heavy Metal

Deze genres zit vol met powerchords en gebruiken vaak ook 2 gitaristen net zoals dat bij Rock is. Echter bij sommige liedjes worden gealtereerde akkoorden gebruikt om een vorm van dissonantie te crëeren in het akkoord of de lick / arpeggio. Dit vergroot het ongemak in de sound en zorgt voor spanning dat opgelost kan worden. Dit zie je het vaakste terug bij Metal Core, waar het soms lijkt dat de mensen geen idee hebben wat ze aan het spelen zijn, maar het met voorbedachte rade juist bedoelt hebben om dissonantie in het nummer te krijgen. Gitaristen die in de metalscene soleren gebruiken over het algemeen een aardige verstoring (distortion, high gain) in het gitaargeluid om de gitaar te laten 'janken' en moeten aardig hun weg weten tussen de schalen en modi. Een voorbeeld van een nummer, de sectie vanaf 0:23 - 0:30 gebruikt halve tonen, met aardige dissonantie in het gitaar ritme en de solo, van 2:17 tot 2:45, gebruikt Mick Thompson de harmonisch mineur schaal die veel halve tonen bevat en aardig dissonant klinkt:

Reggae

Hier is het van belang meerdere barré akkoorden te kennen. In reggae wordt op de gitaar vaak een dynamiek toegepast als het volgende: op het néér slaan van je plectrum de hoogste snaren (E + A snaren met de laagste noten in het akkoord) en omhoog de onderste snaren (G + B + E met de hoogste noten in het akkoord). Ook worden vaak alle snaren gedempt en wissel je af met gedempt het akkoord spelen en een enkele keer het akkoord laten klinken. Ook wordt soms het neer slaan in het gitaarritme compleet weggelaten en speel je alleen 'omhoog' de laagste snaren met de hoogste noten (G + B + E). Van het laatste voorbeeld, luister goed naar het gitaar ritme dat begint op 0:09 in het volgende nummer:

Jazz / Blues

Met de blues zou je met open akkoorden en powerchords er nog mee wegkomen om nummers te maken en mee te spelen, maar bij jazz loop je bij de eenvoudigste standard er al tegenaan dat je de posities niet kent of dat de benamingen te ingewikkeld zijn. Je zou jazz standards (mensen noemen dit standards, omdat sommige liedjes zo iconisch zijn en algemeen bekend onder de communitie, dat het liedje een 'standaard' is geworden voor diegene die dit genre beoefenen en jazz jam sessie bijwonen / meespelen), kunnen spelen zonder extensies om een gevoel te krijgen voor het ritme en tempo waarin het nummer is gespeeld, maar als je met een liedje als backingtrack zou willen meespelen kom je er gauw achter dat wat jij speelt, toch anders klinkt en dat de overgangen abrupt aanvoelen. Dankzij de extensies en het gebruik van dominante akkoorden zijn de overgangen soepel en wordt er constant spanning opgebouwd en opgelost worden in een andere toonsoort. Die diepgang zul je missen als je geen 4-klank akkoorden kan spelen. Dit zijn akkoorden die opgebouwd zijn uit 4 verschillende noten in plaats van 3 verschillende noten zoals in de voorbeelden hierboven.

Soul / Neo-Soul

In soul en neo-soul worden vaak 4-klank akkoorden gebruikt, net als in jazz en vergt toch ook meer inzicht in de theorie, maar ook zijn hier weer uitzonderingen voor. Als je kijkt naar de muziek van Bill Withers worden er ook veel 3-klank akkoorden gebruikt en is het nog zo soulful als maar zijn kan. Neo-soul, net als hiphop en rap, hebben soms een beat met bijbehorende progressies. Sommige progressies zijn zo prominent in de neo-soul, dat ze letterlijk bijnamen hebben gekregen als neo-soul akkoorden en akkoordenschema's. Zo worden er gealtereerd septiem (dominant), mineur 11, inversies, verminderde en andere mogelijke akkoorden gebruikt. Om een voorbeeld te geven, 'D Angelo heeft een album Voodoo, uit het jaar 2000, en bevat ingewikkelde beats, tempo en akkoordenprogressies en is een gigantische inspiratiebron voor mensen die zich aan de geavanceerde neo-soul wagen. Sinds het uitbrengen is dit album voor velen (ook leerlingen aan het conservatorium) een bron van onderzoek naar muziektheorie en compositie:

Hip-Hop / Rap

Hip-Hop en Rap zijn soms gebouwd op 1 of 2 akkoorden. Vaak zijn dit open akkoorden omdat er dan goed een patroon gemaakt kan worden dat goed op elkaar in loopt. Hoewel er ook artiesten zijn die een complete band achter zich hebben, verschillende toonsoorten in 1 nummer gebruiken en ingewikkelde ritmesecties hebben, kun je makkelijk beats maken met 1 of 2 akkoorden. Of dit nu open of barré akkoorden zijn, maakt niet uit. Vaak worden zelfs akkoorden gebruikt die niet eens bij elkaar passen (verschillende toonsoorten), maar wel chill samen klinken met de beat. Voor nummers met interessante progressies zie Q-Tip - Let's Ride en How To Pimp a Butterfly door Kendrick Lamar. Deze gebruiken allemaal een complete band met jazz-invloeden in de melodiën en ritmes.

Samengevat

Zoals je ziet zijn er ontzettend veel verschillende akkoorden. Open akkoorden zijn perfect om mee te beginnen, maar als je hiermee begint en je kunt al een liedje hiermee meespelen, ga dan verder met de majeur (1-3-5) en mineur (1-b3-5) barré akkoorden. Ik heb het dan over de drieklank versies van de barré akkoorden en zelfs nog niet eens de verminderde en overmatige versies. Deze kun je later oppakken als je met vierklanken aan de slag gaat, mocht je dat wensen want het is geen must!

Een C akkoord zou je dus op erg veel verschillende manieren en posities kunnen spelen, maar je hebt er tenslotte maar 1 nodig, want in het begin speel je geen nummers met overgangen naar andere toonsoorten. Wellicht dat je in het begin wel al snel dominante (1-3-5-b7) akkoorden tegenkomt, maar dit zijn erg makkelijke posities om te leren als je de drieklank varianten al in de vingers hebt.

Dit was een inleiding over gitaar akkoorden. Welke soorten en maten en bestaan en welke jij misschien nodig zult hebben! We gaan elk soort akkoord behandelen in toekomstige artikelen, dus als jij meer wilt weten over open of barré akkoorden, houd Inside Audio in de gaten!